وضعیت پروژه باهوکلات

 

وضعیت آب و هوایی

منطقه باهوکلات نمونه بارز نواحی نیمه خشک محسوب می شود که با درجه حرارت بالا و بارندگی های پراکنده مشخص می باشند. حداکثر درجه حرارت 49 و حداقل آن 7 درجه سانتی گراد اندازه گیری شده است. بارندگی در این ناحیه اتفاقی و بصورت رگبار با تعداد روزهای بارندگی کمتر از 20 روز در سال می باشد علیرغم میانگین حدود 125 میلیمتر در سال حداکثر بارندگی به میزان 121 میلیمتر طی 24 ساعت نیز در منطقه گزارش شده است که موجبات جاری شدن سیلهای نابهنگام و  مخرب را فراهم آورده است.میانگین تبخیر سالیانه دشت باهوکلات حدود 2572 میلیمتر ثبت شده که معرف تبخیر بسیار بالایی می باشد.

جهت عمومی بادها نیز از جنوب غربی به طرف شمال شرقی می باشد.

محسنات طرح

کشت یکپارچه - جلوگیری از خرد شدن اراضی - افزایش درآمد سرانه کشاورزی - استفاده از شیوه های پیشرفته کشاورزی و دامپروری- امکان احداث تاسیسات زیر بنایی و صنایع تبدیلی- استفاده از تمامی ظرفیت بخش اعم از فرآورده- ضایعات و...- فروش به موقع و اقتصادی محصولات –استفاده از ماشینهای پیشرفته کاشت، داشت و برداشت –بوجود آمدن شرایط مدیریت تولید- ایجاد اشتغال در سطح وسیع –اشتغال چند لایه

محل استقرار

استان:سیستان و بلوچستان    شهرستان:چابهار  بخش:نگور(دشتیاری)  روستای مرکزی:باهوکلات

طول راه ارتباطی تا بخش:60 کیلومتر

طول راه ارتباطی تا شهرستان:100 کیلومتر

طول راه ارتباطی تا مرکز استان:620 کیلو متر

مشخصات طرح

منبع آب:آبیاری از سد پیشین با ذخیره 175 میلیون متر مکعب با سهمیه اختصاص یافته 85 میلیون متر مکعب در سال جهت اراضی کشاورزی که این میزان به وسیله دو ایستگاه پمپاژ به قدرت 4/8 متر مکعب در ثانیه پمپاژ به وسیله دو کانال اصلی به اراضی انتقال می یابد.

اراضی دشت باهوکلات زیر شبکه سد پیشین در سطح 10000 هکتار

فاصله سد پیشین تا بند انحرافی شیر گواز 42 کیلو متر می باشد.

آب رها شده از سد بصورت ثقلی جریان یافته و وارد بند شیر گواز می شود سپس از طریق یک کانال بتنی بطول 7 کیلومتر آب مورد نیاز و قابل تنظیم به راس شبکه توزیع در اراضی به منطقه منتقل می گردد و از آنجا توسط دو کانال شرقی و غربی در سطح دشت پخش می شود و سپس توسط کانالهای درجه 2 و3 به اراضی منتقل می گردد.

                            4700 هکتار زراعی با آبیاری غرقابی

آماده سازی اراضی

6000 هکتار

                              1300 هکتار باغی                   باغ موز 600 هکتار با سیستم آبیاری تحت فشار                                                                                            

                              (توسط دو ایستگاه پمپاژ)           باغ انبه:700 هکتار با سیستم آبیاری تحت فشار                                                                                             

 

 

تعداد 1298 نفر در قالب 118 گروه 11 نفری سازماندهی شده که به هر نفر بر اساس قرارداد بطور متوسط 5/3 هکتار زمین زراعی و 1 هکتار باغی تعلق می گیرد.

وضعیت آب

جهت تامین اهداف فوق آب سد پیشین از 50 کیلومتری شمال اراضی باهوکلات به سد انحرافی شیر گواز که در 42 کیلو متری پایین دست سد پیشین قرار گرفته رسیده و توسط یک کانال بطول 7 کیلومترو با ظرفیت حدود 4/8 متر مکعب در ثانیه به ابتدای اراضی شبکه خواهد رسید.

وضعیت خاکشناسی

از مجموع 6000 هکتار:

-         میزان 3000 هکتار از نوع خاک رسی و در طبقه کلاس 1

-         میزان 1500 هکتار از نوع خاک رسی شنی و در طبقه کلاس1

-         میزان 1500 هکتار در طبقه کلاس 2

قرار دارند.

مشخصات اصلی کانالهای اصلی درجه 1 و 2

طول کانال اصلی شاخه غربی                                 680/17 کیلومتر

طول کانال اصلی شاخه های شرقی                           377/9 کیلومتر

طول مجموعه کانالهای درجه1                                 7کیلومتر   

طول مجموعه کانالهای درجه2                              8/33 کیلومتر

طول زهکش اصلی                                          725/19 کیلومتر

طول مجموعه زهکشهای درجه 2                         220/34 کیلومتر

طول دیواره حفاظتی                                         12 کیلومتر

مشخصات اصلی کانالهای اصلی درجه 3 و 4 شرقی

طول مجموعه کانالهای درجه 3 شرقی                   750/24 کیلومتر

طول مجموعه زهکشهای درجه 3 شرقی                750/24 کیلومتر

جاده سرویسها                                               8/49 کیلومتر

مشخصات اصلی کانالهای اصلی درجه 3 و 4 غربی

طول مجموعه کانالهای درجه 3 غربی                  60 کیلومتر

طول مجموعه زهکشهای درجه 3 غربی                64 کیلومتر

جاده سرویسها                                               60 کیلومتر

برقرسانی دستگاههای پمپاژ

طول مسیر خط انتقال 20 کیلو ولت                      5/8 کیلو متر

ایستگاههای پمپاژ باغات ساحل چپ

کارفرما:شرکت توسعه و عمران اراضی کشاورزی(بانک زمین)

مشاور:شرکت مهندسی مشاور طوس آب

پیمانکار:شرکت راه و ساختمان سنگ و کوه

تاریخ شروع:7/10/1377

واگذاری زمین

اطلاع رسانی به افراد جهت ثبت نام از طریف درج اطلاعیه در روزنامه های رسمی مورخ 21/11/1380 و اطلاع رسانی به صورت کتبی به تمامی شوراهای روستائی – بخشداریها و فرمانداری  و سایر نقاط صورت پذیرفته است اما تا مهلت مقرر که 20 روز پس از انتشار آگهی بوده است متقاضی چندانی مراجعه ننموده اند که در نهایت 3 بار آگهی تمدید و تا پایان خرداد 1381 ثبت نام ادامه داشته است پس از ثبت نام افراد لیست نهایی توسط کمیته کارشناسی برابر شرایط اعلام شده مشخص و جهت عقد قرارداد به بانک کشاورزی اعلام گردیده است.

قرارداد منعقده با بهره بردار بصورت اجاره بشرط تملیک بوده و 1% از بهای هزینه های صورت گرفته بر روی اراضی از کشاورزان اخذ و مابقی از طریق تسهیلات ارائه شده به کشاورزان به بانک زمین پرداخت گردیده است.

اولین اقساط بازپرداخت تسهیلات گرفته شده توسط کشاورزان در سال 1384 بوده که این امر به 2 سال دیگر یعنی 31/6/1386 تمدید شده است و تاکنون اکثریت(حدودا90%) از کشاورزان به دلائلی نسبت به پرداخت بدهی سر رسید شده خود اقدام ننموده اند.

نظام تعریف شده جهت پروژه مذکور شرکت تعاونی تولید روستایی بوده که در این راستا تعدادی از بهره برداران در قالب شرکت تعاونی تولید روستایی باهوکلات که در تاریخ 8/2/1383 به ثبت رسیده است عضو گیری شده اند همچنین شرکت تعاونی تولید روستایی دشت طلائی باهو نیز در تاریخ 6/7/1384 با بهره بردارانی از پروژه مذکور به ثبت رسیده است.

علیرغم اقدامات زیر بنایی قابل ملاحظه صورت گرفته، سازمان جهاد کشاورزی نیز اقدام به توسعه باغات موز و انبه با همکاری بهره برداران، تسطیع اراضی کشاورزی وآسفالت جاده های دسترسی به مزارع و توزیع نهال یارانه دار و بهره گیری از نیروهای بسیج سازندگی در عرصه و همکاری در مدیریت راهبردی سیستم آبیاری و پیگیری و اخذ پروانه بهره برداری جهت ایستگاههای باغات موز و انبه و... نموده است.

در بازنگریهای صورت گرفته به خصوص نظام بهره برداری پروژه مذکور با توجه به شرایط موجود شامل تعداد اعضا (1298 نفر) ، سطوح اراضی تعریف شده(5/3 زراعی و 1 باغی) ، سیستم آبیاری و منبع آب مشترک، و سایر موارد، وجود مدیریت واحد در جهت بهره برداری  اقتصادی و صحیح از منابع نیاز بوده لذا با توجه به جمیع جهات مناسبترین نظام در این عرصه شرکت سهامی زراعی پیشنهاد و به تصویب رسید.

هر چند به نظر می آید از تمام ظرفیت ها و قابلیتهای شرکت تعاونی تولید نیز بهره گیری کافی صورت نپذیرفته است.

مسائل و مشکلات

در مجموع با توجه به اقدامات مفید و موثر صورت گرفته یک سری کاستیها و نواقصی در جهت اجرای طرح بوجود آمده است که موارد بصورت کلی بشرح زیر می باشد.

1-     عدم رعایت مالکیت اشخاص (مستثنیات)در عرصه 6000 هکتاری باهوکلات توسط بانک زمین بطوریکه بر روی 740 هکتار از مستثنیات افراد طرح اجرا و بعضا به افراد غیر مالک واگذار گردیده است و همچنین عدم برخورد قانونی با معارضین و متصرفین اراضی کشاورزی تحت مالکیت بانک زمین.

2-     وجود نواقص متعدد در سیستم آبیاری تحت فشار و ایستگاههای پمپاژ که عملا تامین نیاز آبی باغات را فراهم نمی نماید.

3-     عدم مطالعه در خصوص صنایع جانبی، بسته بندی و عملیات پس از برداشت .

4-      حضور تعداد کمی از بهره برداران در عرصه و مشارکت پایین در خصوص تصمیم گیری در جهت رفع مسائل و موانع موجود که با اقدامات صورت گرفته در جهت تعیین نظام بهره برداری و آموزش افراد امید است که این امر بهبود یابد.  

پیشنهادات

1-     تشکیل واحدهای روستایی با استفاده مطلق و دائم از اراضی مربوط به سهامداران.

2-     فراهم نمودن امکانات همه جانبه برای بکار بردن ماشین آلات کشاورزی و کوشش در بکار بردن جدیدترین و مفیدترین روشهای تولید.

3-     جلوگیری از خرد شدن اراضی به قطعات کوچک غیر اقتصادی با توجه به وراثت.

4-      بهره برداری موثر از آب، زمین و وسایل کارو نیروی انسانی.

5-     کم کردن هزینه های تولید.

6-     اداره صحیح امور مربوط به تولید و بهره برداری صحیح از عوامل اصلی مدیرت ، روشهای فنی و نیروی انسانی، اعتبار و ابزار و وسایل کار.

7-     ایجاد صنایع دستی و روستایی و ترویج و توسعه فعالیتهای غیر کشاورزی جهت ایجاد و توسعه اشتغال و افزایش درآمد سهامداران و بیمه کردن سهامداران  مشغول کار در شرکت.

8-     ایجاد و توسعه زراعت مکانیزه و تهیه وسایل، مواد وابزار و ماشین آلات مورد نیاز.

9-    سرمایه گذاری در صنایع وابسته به کشاورزی و دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و نظایر اینها.

10-هر نوع عملیات مربوط به تولید، حفاظت، تبدبل، طبقه بندی، بسته بندی، حمل و نقل و فروش و بیمه محصولات کشاورزی و دامی.

 

تاریخ تنظیم:تیر ماه 1390