سیمای بخش کشاورزی

چابهار از نگاه بخش کشاورزی و تولیدات صنعتی

^{با غبا ني}

شهرستان چابهار با داشتن شرايط آب و هوايي گرم و مرطوب با برخورداری از اقلیمی مستعد و طبیعی، شرايط مناسبي را براي پرورش انواع ميوه هاي گرمسيري ، نیمه گرمسیری و توليد محصولات زراعي خارج از فصل دارا مي باشد از نظر بافت خاک و طبقه بندی خاک زراعی وسعت اراضی مستعد و قابل کشت در کلاسهای یک تا سه تا صد هکتار بالغ میگردد 0

از مهمترين محصولات باغي ميتوان به درختان گرمسيري موز، انبه ، گواوا ،‌چيكو ،‌كنار، تمرهندي و نارگيل اشاره نمود و از محصولات زراعي خارج از فصل مورد كشت در سطح منطقه نيز ميتوان به كشت محصولات جاليزي خصوصاً هندوانه و محصولات سبزي و صيفي نظير پياز ، گوجه فرنگي ، بادمجان ، فلفل سبز و علوفه و غلات اشاره نمود كه درمجموع سطح زيركشت محصولات زراعي و باغي شهرستان بالغ بر 29/573 هكتار مي باشد كه از اين سطح 4823 هكتار را محصولات باغي و24/750 هكتار را محصولات زراعي آبي و ديمي تشكيل ميدهد و از نظر پراكنش سطوح كشت در بخش هاي مختلف شهرستان باعنايت به اينكه شهرستان داراي سه بخش دشتياري ، مركزي و پلان مي باشد و داراي 2 مركز ترويج و خدمات جهاد كشاورزي براي خدمات دهي است كه از كل سطوح زيركشت حدوداً 30% متعلق به بخش هاي مركزي و پلان و درمحدوده فعاليت مركز ترويج و خدمات كشاورزي پلان و 70% متعلق به بخش دشتياري و درمحدوده فعاليت مركز ترويج و خدمات باهوكلات مي باشد و بالا بودن درصد سطوح كشت در بخش دشتياري بدليل وجود سد پيشن و رودخانه باهوكلات مي باشد زيرا تنها عامل محدود كننده براي توسعه كشت در سطح منطقه تأمين آّب مورد نياز مي باشد . شغل اصلی ساکنین منطقه کشاورزی ، دامداری و صیادی میباشد که در عرصه فعالیتهای زیر بخش تولیدات کشاورزی و دامپروری  ، صنایع تبدیلی و تکمیلی ، در بخش صید و صیادی و آبزی پروری استعدادهای بالقوه و قابل توسعه ای وجود دارد که در سالهای گذشته اقداماتی در این زمینه انجام نگرفته و برنامه های توسعه صنایع در منطقه در دست بررسی و مطالعه میباشد اما در بخش تولیدات کشاورزی که بهترین قطب تولید محصولات باغی گرمسیری و نیمه گرمسیری و محصولات زراعی غیر فصل در کشور میباشد علی رغم دارا بودن شرایط اقلیمی برای تولید اینگونه محصولات مهمترین عامل محدود کننده در امر توسعه و گسترش فعالیتهای تولید محصولات کشاورزی آب مورد نیاز اراضی کشاورزی میباشد که به علل فقر سفره های زیر زمینی و کمبود بارندگی بخش کشاورزی دچار نوسانات و تنش های کم آبی قرار می گیرد و از این بابت خسارات سنگینی به کشاورزان منطقه تحمیل میگردد سطح زیر کشت اراضی کشاورزی آبی بالغ بر 28000 هکتار بوده که با استفاده از سد پیشین ، چاه دستی و زهکش و رشته قنات تامین آب میگردد و سطح اراضی نیمه دیم کاری حدود 50 هزار هکتار است که از طریق هدایت آبهای فصلی و احداث و ترمیم بند سارها مورد آبگیری و کشت و زرع قرار می گیرد

درخصوص محصولات باغي شهرستان از مجموع 4823 هكتار، 2500 هكتار اختصاص به كشت موز دارد كه اين امر نشان دهنده ميزان درآمد بيشتر بهره برداران باغي دراين محصول و از طرف ديگر ميزان اشتغال بيشتر مي باشد بطوريكه درهكتار تعداد 3 نفر اشتغال زايي مستقيم داشته و تعداد 2-1 نفر نيز اشتغال زايي غيرمستقيم را دارد كه از اين سطوح زيركشت ساليانه بالغ بر500/ 59 تن محصول موزبرداشت و به بازارهاي مصرف داخل و خارج از استان ارسال ميگردد.

درخصوص محصولات زراعي نيز بيشترين سطح زيركشت را كشت هندوانه درسطح مناطق تابعه شهرستان دارا مي باشد كه بدليل توليد خارج از فصل و پتانسيل خوب منطقه امكان توليد و درآمد نسبتاً مناسبي را براي كشاورزان خواهد داشت بطوريكه از مجموع سطوح زيركشت محصولات زراعي در سال زراعي جاري حدود 8 هزار هكتار به كشت هندوانه اختصاص يافته است و پيش بيني ميشود كه با ميانگين توليد 30 تن درهكتار حدود 240 هزار تن هندوانه برداشت و به بازارهاي داخلي و خارجي ارسال ميگردد.

اراضي باهوكلات : يكي از اهداف سد پيشين با ذخيره 175 ميليون متر مكعب تأمين ميزان 85 ميليون مترمكعب آّب براي اراضي 6 هزار هكتاري باهوكلات مي باشد كه با انتقال آب در بستر رودخانه باهوكلات از سد پيشين به بند انحرافي شيرگواز آب كشاورزي وارد كانال هاي انتقال آب براي اراضي فوق الذكر ميشود . اراضي 6 هزار هكتاري باهوكلات متشكل ازاراضي باغي و زراعي مي باشد كه 1300 هكتار براي احداث باغات ميوه گرمسيري موز و انبه اختصاص يافته و 4700 هكتار نيز براي كشت محصولات زراعي . و درحال حاضر از مجموع 4700 هكتار هكتار محصولات زراعي حدود 3 هزار هكتار زيركشت هندوانه مي باشد .

وضعيت توليد نهال شهرستان :‌با عنايت به شرايط خاص منطقه براي كشت و پرورش انواع ميوه هاي گرمسيري و بمنظور تأمين نهال مورد نياز باغداران درحال حاضر 2 نهالستان فعال درسطح منطقه وجود دارد يكي مسيت توليد نهال باهوكلات با مديريت بخش خصوصي (شرکت نوید رویش سپاهان) كه درزمينه توليد و تأمين نهال كشت بافت موز ارقام پرمحصول خصوصاً والري و دوراف كاونديش درحال فعاليت مي باشد كه بدين طريق بتوانيم توسعه سطح زيركشت موزستانها را براي بهبود عملكرد كمي و كيفي با ارقام اصلاح شده و پرمحصول انجام بدهيم تا بتوان حداكثر بهره وري را از استفاده آب و خاك منطقه نمود . كه اين مجموعه داراي دوواحد مسيت توليد نهال در سطح 4500 متر مربع بوده و علاوه بر آن يك واحد گلخانه 5000 متر مربعی مي باشد تا بدين طريق بتوان نهالهاي موز حاصل از كشت بافت آقای حسامی دركرج را پس از توليد توسط شيشه براي انتقال اوليه بداخل سيني نشاء‌ و يا گلدان هاي كوچك پلاستيكي تحت شرايط كنترل شده دما و رطوبت به منطقه حمل و بدين طريق بتوان علاوه بر تأمين نهال بيشتر در جهت كاهش هزينه هراصله نهال توليدي نيز گام برداشت .

واحد ديگرتوليد نهال شهرستان در فاصله حدود 4 كيلومتري میست باهوكلات در منطقه جوئيك باهوكلات با مديريت بخش خصوصي بنام آقاي فرزادی مي باشد كه در زمينه توليد ساير ميوه هاي گرمسيري بجز موز فعاليت مي نمايد بطوريكه درحال حاضر بالغ بر 150 هزار اصله انواع ميوه هاي گرمسيري انبه ، گواوا ، چيكو در نهالستان فوق وجود دارد و اين نهالهاي توليدي نيز درطول سال توليد و بين كشاورزان متقاضي منطقه توزيع مي گردد و تأمين نهال براي كشاورزان نيز با پرداخت يارانه توسط سازمان جهاد كشاورزي استان مي باشد ، ضمناً نهالستانهاي فوق علاوه بر تأمين نهال مورد نياز شهرستان نهال مورد نياز ساير شهرستانها و استانهاي گرمسير كه داراي شرايط مناسب براي كشت و پرورش ميوه هاي گرمسيري را دارد نيز تأمين مي نمايد .

زراعت

مزاياي كشت هاي زراعي :

1-     محصولاتي مانند سيب زميني ، پياز ، هندوانه ، گوجه فرنگي و دريك كلمه عمده محصولات سبزي و صيفي قابليت كشت خارج از فصل را دارند يعني در زماني كه تمام كشور زيرچتر سرما و برف قراردارد منطقه چابهار گلخانه اي طبيعي جهت كشت اين محصولات و ارائه آن به بازار مصرف است براي مثال سيب زميني كه دراوايل پاييز كشت مي شود در اواسط زمستان بعد از بهمن ببار مي نشيند و بعنوان محصول تازه رسيده از طرف بازار مصرف مورد استقبال مي باشد.

2-     پتانسيل وسيع جهت كشت محصولات استراتژيك مانند گندم ، جو ، ذرت كه با توجه به شرايط مطلوب خاك باكمي توجه و حمايت قابليت افزايش سطح به بيش از هزار هكتار را دارا مي باشد .

3-           با توجه به وجود فاكتورخورشيد درطول فصل هاي زراعي درصورت امكان قابليت 2 كشت در يك قطعه در طول يكسال زراعي قابل دسترس مي باشد .

4-    وجود بازار مصرف در دسترس مانند كشورهاي حوزه خليج فارس ، افغانستان ، پاكستان اين امكان وجود دارد كه هرسال بخش وسيعي از توليد بصورت صادرات به كشورهاي همجوار صادر گردد بطوريكه در سالهاي گذشته محصولات سبزي صيفي بويژه هندوانه به بيش از يازده كشور صادر شده است .

-      نبود امكانات وادوات بصورت وسيع در اختيار زارعين ادواتي كه كشتهاي خاصي را انجام ميدهند مانند كمباين در گندم يا كمبينات در دانه هاي روغني و كلزا كه بعلت هزينه بالا زارعين توانايي خريد اين ادوات را ندارند.

-                  ايجاد تشكلها و تعاونيها كه در سياستهاي بازاريابي و ايجاد نرخ يكسان بصورت همسو در منطقه فعاليت كند و محصولات را به بازار تقاضا ارائه كند .

-                  نبود زيرساختهاي مانند انبارهاي نگهداري محصولات سبزي صيفي ، يا ذرت و علوفه باعث از بين رفتن بخش از توليد ميگردد.

-                  نبود صنايع بسته بندي و صنايع تبديلي در جهت افزايش سود و توليد و ايجاد بازار اشتغال براي جوانان منطقه

-                  دور بودن و بعد مسافت كه توليدات را تا رسيدن به بازار مصرف با افزايش نرخ مواجه ميسازد و در رقابت با ساير توليد كنندگان در ساير مناطق با مشكل مواجه مي سازد.

آب و خاك                    

اجراي پروژه هاي آب و خاك دربخش كشاورزي اولاً باعث بالارفتن سطح زيركشت و توليد بيشتر محصولات كشاورزي استفاده بهينه از آب و خاك و ايجاد اشتغال تسهيل دراياب ذهاب و حمل نهادها و حمل محصولات كشاورزي سالم به بازار مصرف و همچنين استفاده بهتر از روان آب ها و آبهايي كه غالباً بعلت عدم وجود سدهاي خاكي به دريا مي ريزند و همچنين اجراي بعضي از طرح ها باعث افزايش راندمان آبياري و استفاده بهتر از كودهاي ريز مغزي و توليد محصولات سالم و بيشتري ميگردد.

نحوه جذب بعضي از اعتبارات مرمت و احياء‌ بندسارها و جاده با سهم آورده  كشاورزي و دولتي مي باشد متأسفانه بعضي از بخشداران همكاري لازم درخصوص جذب اعتبارات فوق را ندارند پيشنهاد ميگردد اين موضوع از طريق شوراهاي روستا و شهر و همچنين بخشداري محترم مورد بازنگري قرار گيرد تا حقي از كشاورزان مناطق فوق ضايع نگردد ، با توجه به محدود بودن اعتبارات و وسعت منطقه پيشنهاد ميگردد در بعضي از پروژه ها بل اخص پروژه احياء‌ و مرمت بندسارها و جاده هاي دسترسي به مزارع   پروژه هاي كانال آبياري و پوشش انهار سنتي و انتقال آب با لوله به علت تقاضاي زياد نياز به افزايش اعتبار مي باشد .

صنایع و توسعه روستایی

تعداد طرحهاي صنايع تبديلي و تكميلي بخش كشاورزي مديريت جهاد كشاورزي چابهار :

تعداد 13 مورد كنسرو ماهي به بهره برداري رسيده         ،              تعداد 12 مورد عمل آوري و انجماد ماهي به بهره برداري رسيده

   تعداد 3 مورد پودرماهي به بهره برداري رسيده             ،               تعداد 3 مورد پودرماهي به بهره برداري رسيده

   تعداد 3 مورد فرآوري موز به بهره برداري رسيده          ،                  تعداد 2 مورد فرآوري خرما به بهره برداري رسيده

                                تعداد 1 شاليكوبي به بهره برداري رسيده

جمعاً تعداد 35 مورد از طرحهاي صنايع تبديلي اين مديريت به بهره برداري رسيده بااشتغال حدوداً 777 نفر با توجه سرمايه گذاري در منطقه احداث كارخانه باعث توسعه در منطقه و ايجاد اشتغال گرديده ولي به علت عدم همكاري صنايع و شركت نفت و سرگرداني مجريان طرحها براي اخذ سوخت باعث دلسردي كارخانه دارها شده كه اين امر رو به ورشكستگي و تعطيلي آنها خواهد انجامید انتظار داريم كارخانه اي كه فعال است و فعاليت دارد و چندين نفر كارگر زن و مرد و ......... در آن مشغول فعاليت هستند بايد دست آن را گرفت و به آن كمك كرد تا چرخه توليد آن بعلت سوخت تعطيل نگرددو همه ما براي رشد و آباداني منطقه و مخصوصاً بوجود آوردن زمينه اشتغال براي جوانان بيكار تلاش نماييم%

 

چابهار از نگاه  دامپروری (تنوع گیاهی و جانوری) :

تنوع گیاهی و اقلیمی موجود در شهرستان شرایط زیست گونه های جانوری بسیار ارزشمندی اعم از پرندگان ، خزندگان و پستانداران را فراهم آورده است   پتانسیل های متنوع توده و نژادهای دام و طیور شهرستان و توان بالقوه این نژادها در شرایط نامساعد ( محیطی ، تغذیه ، بیماریها ، مدیریت و غیره ) وجهه این  شهرستان را به سمت دامداری و دامپروری سوق داده است توده نزادهای بومی شهرستان ( گاو دشتیاری ، گوسفند و بز بومی ، مرغ دشتیاری )   بدلیل مقاومت و سازگاری با شرایط محیطی و همچنین مقاومت در برابر فقر غذایی قابل پرورش در شرایط روستایی و از لحاظ اقتصادی برای روستاییان مقرون به صرفه بوده و گوشت قرمز ، گوشت مرغ و تخم مرغ مورد نیاز خانوار را از طریق پرورش چهار شیوه سنتی ، روستایی ، عشایری ، غیر صنعتی و صنعتی  تامین می نماید

منابع تامین خوراک  و تغذیه دام از طریق پوشش گیاهی و مراتع موجود  / کشت نباتات علوفه ای مثل جو ، قصیل جو ، ذرت دانه ای ، ذرت خوشه ای ، یونجه و شبدر  / پس چر مزارع گندم ، جو ، برنج ، جالیز و دانه های روغنی / کنسانتره تولیدی کاخانجات خوراک دام ، سبوس استحصالی کارخانجات آرد / تامین از سایر شهرستان ها ( جو ، کنجاله تخم پنبه ، ملاس ، تفاله چغندر قند ، پیت و باگلاس ، کاه گندم ، کاه جو و سبوس برنج ) تامین و زمینه پرورش جمعیت دامی موجود در شهرستان را به شرح ذیل  فراهم می نماید

1  – گاو و گوساله      16985راس                2 – گاومیش           52 راس                   3  – گوسفند و بره     11257 راس

4 – بز و بزغاله       41815 راس                  5 – شتر                15591 نفر                    6 – طیور بومی        129451 قطعه

تولیدات  و فرآورده های دامی :تولید گوشت قرمز   87/1399 تن در سال

    تولید شیر      62/4324  تن در سال                                         تولید پشم ، کرک و مو   16/25 تن در سال

تولیدگوشت مرغ486تن در سال                                                               تولید تخم مرغ              82 تن در سال

میزان نیاز جمعیت شهرستان به مواد پروتئینی

واحدهای صنعتی فعال در حال بهره برداری

واحدهای صنعتی در حال اجرا ء

 

 

پیشنهادات  ، مشکلات و دور نمای شکوفایی دامپروری شهرستان :

در شهرستان چابهار به دلیل فاصله با مرکز استان امکان سرمایه گذاری در زمینه بخش های مختلف دامپروری از جمله طرحها ی صنعتی دامی و پرورش گاو شیری ، مراکز جمع آوری شیر ، کارخانجات فرآوری و صنایع تبدیلی شیر فراهم نگردیده است

با توجه به وجود مرز آبی و خاکی در شهرستان ، نگاه سرمایه گذاران به آن سوی مرزها جهت تهیه مواد اولیه به دلیل سهولت کار و ارزانی مواد اولیه و صادرات و واردات کالا میباشد بر این اساس صنایع تبدیلی در خصوص بسته بندی و فرآوری گوشت قرمز و ایجاد کشتارگاه صنعتی دام سبک و سنگین و ورود دام زنده از مرزهای خارجی شهرستان رونق گرفته است

تشکل های دامپروری به دلیل عدم ثبات فعالیتهای دامپروری شکل نگرفته و تشکل های ایجاد شده در زمینه تهیه و توزیع علوفه و خوراک دام به دلیل نظارت و کنترل و حذف یارانه ها رقبت در کار را از دست داده و غیر فعال میباشند

لازم است جهت شکوفایی دامپروری شهرستان امکان توسعه دامداری های روستایی با استفاده از اعتبارات ملی و استانی  و مشارکت مردمی در سطح روستاهای با استعداد دام و دامداری فراهم گردد و زمینه خروج دام پس از طی دوره پروار به سایر استانهای کشور ایجاد شود تا انگیزه پرورش و نگهداری دام به صورت پایدار در میان خانوارهای  روستایی رونق یابد و زمینه های فروش دام و بازار فروش دام زنده و برگشت سریع سرمایه در گردش پرواربندان دام سبک و سنگین در شهرستان صورت گیرد

آخرین ویرایش: مهرماه 1390

• نوشته شده در ۳ مرداد ۱۳۹۰   |   
• نظرات - ۲   |   
• نظر بدهید